“เอาตัวรอดและเติบโต” ได้อย่างไร? หนึ่งในเครื่องมือที่ทรงพลังมาก คือ PESTEL Model

ในโลกของธุรกิจ ไม่มีอะไรหยุดนิ่ง—เทคโนโลยีเปลี่ยนเร็ว พฤติกรรมผู้บริโภคก็แปรผันไปตามกระแสโลก PESTEL คือ การวิเคราะห์ สภาพแวดล้อมมหภาค (Macro-environment) ซึ่งเป็นสิ่งที่อยู่นอกเหนือการควบคุมของธุรกิจ แต่ส่งผลกระทบต่อโอกาสและความเสี่ยงในระยะยาวอย่างชัดเจน

มาดูกันว่า PESTEL มีอะไรบ้าง และแต่ละด้านส่งผลอย่างไรบ้าง

P – Political (การเมือง)

การเมืองมีผลต่อกฎระเบียบต่างๆ เช่น ภาษี การลงทุน การควบคุมแพลตฟอร์มออนไลน์ รวมถึงการออกกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับอินเทอร์เน็ตและความเป็นส่วนตัว เช่น กฎหมาย PDPA หรือ GDPR

ตัวอย่างจากจีน: รัฐบาลจีนมีการควบคุมแพลตฟอร์มไลฟ์ขายของอย่างเข้มงวด หากมีพฤติกรรมหลอกลวงหรือขายของปลอม จะถูกปิดบัญชีทันที ซึ่งเป็นข้อควรระวังสำหรับธุรกิจออนไลน์ทั่วโลก

E – Economic (เศรษฐกิจ)

เศรษฐกิจมีผลต่อพฤติกรรมผู้บริโภคโดยตรง ยามเศรษฐกิจดี คนกล้าจับจ่าย ยามเศรษฐกิจตกต่ำ ผู้คนก็ระมัดระวังมากขึ้น ธุรกิจต้องรู้ว่าอยู่ในช่วงไหนของ วงจรธุรกิจ (Business Cycle) เช่น:

• Recovery: ฟื้นตัวจากภาวะตกต่ำ ต้องเน้นการสร้างแบรนด์
• Growth: เติบโตเร็ว ควรกระตุ้นยอดขาย
• Peak: ถึงจุดสูงสุดของธุรกิจ ยอดขายดีแต่เริ่มอิ่มตัว
• Recession: ตกต่ำ ยอดขายลด ต้องรับมืออย่างระวัง

ธุรกิจบางประเภท เช่น การท่องเที่ยวหรือสินค้าแฟชั่น ถือว่าเป็น อุตสาหกรรมวัฏจักร (Cyclical) ที่ได้รับผลกระทบแรงจากเศรษฐกิจ ขณะที่สินค้าอุปโภคบริโภคจำเป็น เช่น อาหาร หรือยารักษาโรค จะได้รับผลกระทบน้อยกว่า

S – Social (สังคม)

พฤติกรรมผู้บริโภคมีการเปลี่ยนแปลงเสมอ ไม่ว่าจะเป็นวิถีชีวิต ความเชื่อ หรือเทรนด์ใหม่ๆ เช่น คนไทยกว่า 76% เริ่มให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น จึงหันมาซื้อสินค้าที่ “เป็นมิตรกับโลก” มากกว่าเดิม

ธุรกิจที่จับกระแสเหล่านี้ได้ก่อน ย่อมได้เปรียบในตลาด

T – Technology (เทคโนโลยี)

เทคโนโลยีคือดาบสองคม มันช่วยสร้างนวัตกรรมใหม่ และเปิดโอกาสให้ธุรกิจเข้าถึงลูกค้าได้หลากหลายช่องทาง เช่น แอปพลิเคชัน เว็บไซต์ หรือ AR/VR

โมเดล Hype Cycle ของ Gartner อธิบายว่าเทคโนโลยีใหม่ๆ มักจะผ่าน 5 ช่วง:

1. Trigger – เพิ่งเปิดตัว
2. Peak – กระแสแรงเวอร์
3. Trough – คนเริ่มเบื่อ
4. Enlightenment – เริ่มเข้าใจประโยชน์จริง
5. Productivity – กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต

ตัวอย่างเช่น QR Code หรือ อินเทอร์เน็ตแบงก์กิ้ง ปัจจุบันกลายเป็นเรื่องธรรมดาไปแล้ว

E – Environmental (สิ่งแวดล้อม)

ผู้บริโภคยุคใหม่ตระหนักถึงผลกระทบต่อโลก เช่น การใช้บรรจุภัณฑ์ที่ย่อยสลายได้ หรือการลดการใช้พลังงาน ธุรกิจที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมไม่เพียงแต่รักษ์โลก แต่ยังสร้างความสัมพันธ์เชิงบวกกับลูกค้าอีกด้วย

L – Legal (กฎหมาย)

กฎหมายกำหนดขอบเขตของสิ่งที่ธุรกิจทำได้ เช่น:

• กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA, GDPR)
• ลิขสิทธิ์ทรัพย์สินทางปัญญา (IPRs)

การนำภาพจากอินเทอร์เน็ตมาใช้ในเชิงพาณิชย์โดยไม่ได้รับอนุญาต อาจถูกฟ้องร้องได้ ธุรกิจจึงต้องระวังและทำงานภายใต้กรอบกฎหมายอย่างถูกต้อง

สรุป

PESTEL Model ช่วยให้ธุรกิจมองภาพใหญ่ เห็นแนวโน้มของโลกภายนอกที่อาจมีผลต่อกลยุทธ์ได้อย่างลึกซึ้งและแม่นยำ

การวางกลยุทธ์ทางธุรกิจ ไม่ใช่แค่การดูตัวเองเก่งแค่ไหน แต่ต้องรู้ว่าโลกภายนอกจะพาเราไปทางไหนด้วย

เขียนโดย: ยศพนธ์ ปลอดวงศ์ (Yossapon Plodwong)
วันที่เผยแพร่: 8 เมษายน 2025